ފޮޓޯ ގެލެރީ

އެންމެ ފަހުގެ

މިއަހަރުގެ ޙައްޖުގެ އަޅުކަމަށްޓަކައި ފައިމަގުގައި 8640 ކިލޯމީޓަރު ކަޑައްތުކުރި އިންޑިއާގެ މުސްލިމެއްކަމުގައިވާ ޝިހާބުއްދީން ސައްޔިދު ޢަލާވީ (ޝިހާބު ޗައުދްރީ). އިންޑިއާގެ ކެރެލާ ސްޓޭޓުގެ އުފަން އަވަށުން ފައިމަގުގައި ޙައްޖު ދަތުރަށް ޝިހާބުއްދީން ހިނގަން ފެށީ 2022 ވަނަ އަހަރު ޖޫންމަހު 2 ވަނަ ދުވަހު. އިންޑިއާއާ، ޕާކިސްތާނާ، އީރާނާ، ޢިރާޤާ، ކުވައިތު ފައިމަގުގައި ކަޑައްތުކޮށް، ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގައިވެސް ފައިމަގުގައި ހިނގައި މައްކާގެ މާތްބިމަށް ޝިހާބުއްދީނަށް ދެވުނީ 1 އަހަރާ 17 ދުވަހުން. ޢުމުރުން 31 އަހަރުގެ މި ޒުވާނާއަކީ 3 އަންހެންދަރީންގެ ބައްޕައެއް. ފައިމަގުގައި ޙައްޖަށް މިކުރި ހިތްވަރުގަދަ ދަތުރުގެ އަދާހަމަތައް އިންސްޓްގްރާމުން 4.9 މިލިއަން މީހުން، އަދި ޔޫޓިއުބުން 1.5 މިލިއަން މީހުން ބަލަމުން ދިޔަ. ޝިހާބުއްދީންގެ މި ދަތުރުގެ މަޤްޞަދަކީ އިސްލާމްދީނާމެދު މީސްތަކުގެ ހިތުގައި ޝައުގާއި ލޯބި އިތުރުކުރުމާ، ޙައްޖުގެ އަޅުކަމުގެ މާތްކަމާ މުހިންމުކަން ބުނެދިނުން.

ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ޠާހާ ސޫރަތް ފަށައިގެން އެ ސޫރަތުގެ 13 ވަނަ އާޔަތުގެ ފެށޭ ހިސާބަށް މީގެ 1370 އަހަރު ކުރީގެ މުޞްޙަފެއްގައި ލިޔެފައި. ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ސުވަރުގެ ވަޑައިގަތްތާ 70 އަހަރުފަހުން ލިޔެފައިވާ މި މުޞްޙަފް މިހާރު އޮތީ އިނގިރޭސި ވިލާތުގެ ބަރމިންގހަމް ޔުނިވަރސިޓީގައި. މިއީ މިހާތަނަށް ފެނިފައިވާ އެންމެ ދުވަސްވީ މުޞްޙަފްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް މުޞްޙަފް. ކީރިތި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ސުވަރުގެ ވަޑައިގަތްއިރު އެއްފޮތެއްގެ ސިފައިގާ ޤުރުއާނުގެ މުޞްޙަފް ލިޔުއްވައި އެކުލަވާލައްވާފައެއް ނުވޭ. އޭރު ޤުރުއާން ރައްކައުތެރިކުރެއްވިގެންވީ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އަޞްޙާބް ބޭކަލުންގެ ހިތްޕުޅުގައި. އަބޫބަކުރުގެފާނުގެ ޚިލާފަތުގައި، މުރުތައްދުވީ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ކުރެއްވި ހަނގުރާމައިގާ ޤުރުއާން ހިތްޕުޅުން ދަސް 70 އަށްވުރެ ގިނަ ޞަޙާބީން ޝަހީދުވުމާ ގުޅިގެން، ޤުރުއާން ރައްކައުތެރިކުރެއްވުމަށްޓަކައި ފަތްފުށްތަކުގައި ލިޔުއްވައި ޤުރުއާން ޖަމްޢުކުރެއްވުމަށް މާތް ޞަހާބީ ޒައިދު ބިން ޘާބިތާއި ޙަވާލުކުރެއްވި. ކީރިތި ޤުރުއާން މުޞްޙަފެއްގެގޮތުގައި ލިޔެ އެކަށައެޅުނީ މިހިސާބުން.

މެލޭޝިއާގެ ނަޝްރުލްޤުރްއާން ޗާޕްޚާނާއިން އިންތިޒާމުކުރި ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ މަޢުރަޒަކަށް، މިއަހަރުގެ ޖެނުއަރީ 28 ވަނަ ދުވަހު، އެ ޤައުމުގެ ބޮޑުވަޒީރު އަންވަރު އިބްރާހީމް ކުރެއްވި ޒިޔާރަތުގެ ތެރެއިން. ޔޫރަޕްގެ ބައެއް ޤައުމުތަކުގައި ދާދިފަހުން ހިންގި މުޞްޙަފް އެންދުމުގެ ޙަރަކާތްތަކަކާ ގުޅިގެން ބޮޑުވަޒީރު އަންވަރު އިބްރާހީމް މިހާރު ވަނީ މެލޭޝިއާއިން އިސްނަގައިގެން 1 މިލިއަން މުޞްޙަފް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް ބެހުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ފަށްޓަވާފައި. މެލޭޝިއާގެ ނަޝްރުލްޤުރްއާން ޗާޕްޚާނާއަކީ ކީރިތި ޤުރުއާން ޗާޕްކުރުމަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން ބިނާކޮށްފައިހުރި ދުނިޔޭގެ 2 ވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޗާޕްޚާނާ. 2050 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ 9 ބިލިއަން ކޮޕީ ދުނިޔޭގެ އެކި ޗާޕްޚާނާތަކުން ނެރޭނެކަމަށް ބެލެވޭއިރު، އޭގެ ތެރެއިން 3 ބިލިއަން ކޮޕީ ޗާޕްކުރާނީ ނަޝްރުލްޤުރްއާން ޗާޕްޚާނާގައި.

އަވަށްޓެރި ޝްރީލަންކާގެ ހުޅަނގުބިތުގެ ޓައުނެއްކަމުގައިވާ ބެރުވާލާ ގައި ހުންނަ މަސްޖިދުލް އަބްރާރް ކުރިމަތީގައި އޮންނަ ޤަދީމީ ބޮޑު ފެންގަނޑުގެ ކުރިމަތީގައި ބަޔަކު މަޑުކޮށްލައިގެން. މަސްޖިދުލް އަބްރާރަކީ ލަންކާގައި ހުރި އެންމެ ދުވަސްވީ މިސްކިތް. މި މިސްކިތް ފުރަތަމަ ބިނާކުރިކަމަށް ތާރީޚު ފޮތްތަކުގައި ބުނަނީ މީލާދީން 920 ވަނަ އަހަރު. ރާއްޖެ އިސްލާމްވުމުގެ ވެސް ކުރީގެ ތާރީޚެއް އޮތް 1100 އަހަރުވީ މި މިސްކިތް ހުންނަ ބެރުވާލާއަކީ ލަންކާގައި އިސްލާމްދީން ފުރަތަމަ ފެތުރުނު ސަރަޙައްދު. ބެރުވާލާ ގެ ނަން މި ޓައުނަށް ދީފައިވަނީ "ބަރުބަރީ"އަށް ނިސްބަތްކޮށް ކަމަށް ބުނެވޭ. ލަންކާއަށް އިސްލާމްދީން ގެނަސްދެއްވީވެސް އަބުލްބަރަކާތު ޔޫސުފުލް ބަރުބަރީއަށް ކިޔާ ބޭކަލެއްކަމަށް ބައެއް ތާރީޚު ފޮތްތަކުގައި ހުރޭ. އަދި އެއީ އެބޭކަލެއްގެ ރަމްޒީ ނަންފުޅުކަމަށާ، އަޞްލު ނަންފުޅަކީ، ޔޫސުފް ބިން އަޙްމަދު އަލް ކައުނައިން ކަމަށާ، އެއީ ސޯމާލިއާއިން ލަންކާއަށް ވަޑައިގަތް ދަންނަބޭކަލެއްކަމަށްވެސް ތާރީޚު ފޮތްތަކުގައި ބުނޭ.

އާޒަރްބައިޖާންގެ މުސްލިމް ޒުވާނަކު އޭނާއަށް ލިބެންހުރި އެހީގެ އެކި ސާމާނު ހިފައިގެން ތުރުކިޔޭގެ ދެކުނުބިތަށް ކާރެެއްގައި ދަތުރުކުރަމުން ދަނީ. އިސްލާމީ އުންމަތުގެ މިސާލު މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޖައްސަވާފައިވަނީ އެއް ހަށިގަނޑެއްގެ މިސާލުން. ތުރުކިޔޭއާއި ސޫރިޔާގެ މުސްލިމުންގެ އާބާދީ ބޮޑު ސަރަޙައްދުތަކަކަށް އައި ބާރުގަދަ ބިންހެލުމުގެ ސަބަބުން ޙާލުގައި ޖެހުނު ޢާއިލާތަކަށް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ތިބި މުސްލިމުން ދަނީ ދީލަތިކަމާއެކު އެހީވަމުން. އަދި ދަތުރުހަދައިގެން މުސްލިމް ޖަމާޢަތްތަކުން ތުރިކިޔޭއާއި ސޫރިޔާއަށް ދަތުރުކޮށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަމުގެ ޙަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވާން ދަނީ އިސްނަގަމުން. އެމީހަކަށް ލިބިހުރި ވަސީލަތެއްގެ ބޭނުން ކޮށްގެން އެމީހެއްގެ ޤާބިލްކަމާ ފޯރުންތެރިކަން ތަންދިން މިންވަރަކުން އޯގާތެރިކަމާއެކު އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ރިވެތި ނަމޫނާ އިސްލާމީ އުންމަތުން މިދަނީ މުޅި ދުނިޔެއަށް ދައްކަމުން.

މިޞްރުގެ އަލް އަޒްހަރު ޔުނިވަރސިޓީ ނުވަތަ ޖާމިޢުލް އަޒްހަރުގެ މޭގަ ފެންނަ ފޮޓޯއެއް: އިސްލާމީ ތާރީޚީ މި ބިނާއަށް އަންނަ ރަމަޟާންމަހު 1083 އަހަރު ވާނެ. މިއީ ދުނިޔޭގައި ހުރި ދެވަނައަށް އެންމެ ގިނަ ދުވަސްވީ ޔުނިވަރސިޓީ. ޔޫރަޕާ އެމެރިކާގައި ދުނިޔޭގެ އެންމެ ދުވަސްވީ ޔުނިވަރުސިޓީގެ ގޮތުގައި ނަންކުރާ އިޓަލީ ވިލާތުގެ ބޮލޯނިއާ ޔުނިވަރސިޓީއަށް ވުރެ، މޮރޮކޯގެ ޤަރަވިއްޔީން ޔުނިވަރުސިޓީއާ މިޞްރުގެ އަލް އަޒްހަރު ޔުނިވަރުސިޓީ މާ ދޮށި. މިސްކިތެއްގެ ގޮތުގައި އަޒްހަރު ޔުނިވަރުސިޓީގެ ފުރަތަމަ ބިންގާ އެޅީ ހިޖުރައިން 24 ޖުމާދަލްއޫލާ 359 ގައި. އެއީ މީލާދީން، 4 އޭޕްރީލް 970. 27 މަސްދުވަހުގެ މަސައްކަތަށްފަހު، މިސްކިތެއް އަދި ތަޢުލީމީ ހިޔާވައްސެއްގެ ގޮތުގައި ޖާމިޢުލް އަޒްހަރު ހުޅުވީ 7 ރަމަޟާން 361 ގައި. އެއީ މީލާދީން 21 ޖޫން 972. ތާރީޚު ޢިލްމުވެރީން ބުރަވެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އަލް އަޒްހަރުގެ ނަން މި ބިނާއަށް ދިނީ މާތް ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ލޮބުވެތި ދަރިކަނބަލުން އަދި މުއުމިން އަންހެންކަނބަލުންގެ ސާހިބާ ފާޠިމާ އައްޒަހްރާ އަށް ނިސްބަތްކޮށް.

ކުޑަކުޑަ ދައްތަ ކޮއްކޮގެ ޙިމާޔަތުގައި 17 ގަޑިއިރު: ތުރުކީއާ ސޫރިޔާގެ ސަރަޙައްދަށް މިމަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހު އައި ބާރުގަދަ ބިންހެލުމުގައި، އިމާރާތެއްގެ ފާރެއްގެ ދަށުވެ ނުނުކުމެވެފައި ތިބި މި ކުޑަކުޑަ މުސްލިމް ދެބެއިން ފެނުނީ 17 ގަޑިއިރު ފަހުން. ކުއްލި ޙާލަތުގައި މީހުން ސަލާމަތްކުރަން މަސައްކަތްކުރި ޓީމަކަށް، ވެއްޓިފައިވާ އިމާރާތެއްގެ ފާރުތަކުގެ ދަށުން މި ދެބެެއިން ފެނުނުއިރުވެސް ކުޑަކުޑަ ދައްތަ އޮތީ ހިނިތުންވެލައިގެން، އުންމީދާއެކު. ކޮއްކޮގެ ބޮލަށް ފާރު ވެއްޓިދާނެތީ، 17 ގަޑިއިރު ދައްތަ ހޭދަކުރީ ދައްތަގެ އަތުގެ ޙިމާޔަތް ކޮއްކޮއަށް ދީގެން މިގޮތުގައި.

"އަޤްޞާގެ ކަނބަލުންނަކީ އުންމަތުގެ ފަޚުރު": ފަލަޞްޠީނުގެ އުޚްތުން މަސްޖިދުލްއަޤްޞާގެ ސަރަޙައްދުގެ ތެރޭގައި ޔަހޫދީ އިސްތިޢުމާރާ ދެކޮޅަށް ހިތްވަރާއެކު އިޙްތިޖާޖް ކުރަނީ. މުސްލިމުންގެ މުޤައްދަސް 3 ޙަރަމުންކުރެ މަސްޖިދުލްއަޤްޞާއަށާ ފަލަޞްޠީނުގެ ބިމަށް އަތްގަދަކޮށްގެން ތިބި ޔަހޫދީ އަނިޔާވެރީންނާ ދެކޮޅަށް ފަލަޞްޠީނުގެ ކުދިބޮޑު އެންމެހާ އަޚުންނާ އުޚްތުން ދައްކަމުން ދަނީ އާދަޔާ ޚިލާފު ހިތްވަރެއް. މިއީ ޙައްޤާ ބާޠިލާ ދެމެދު ހިނގަމުންދާ ޒަމާންވީ ދިގު ހަނގުރާމައެއް. މީގެ 924 އަހަރުކުރީން މީލާދީން 1099 ވަނަ އަހަރު ޤުދުސްގެ މައްޗަށް ގަދަވެ ގަތުމަށް ކްރިސްޓިއަން ޞަލީބީން ކުރި ހަނގުރާމައިގާވެސް މަސްޖިދުލްއަޤްޞާގެ ދިފާޢުގައި 1000 އަށްވުރެ ގިނަ މުސްލިމް އަންހެން ކަނބަލުން ޝަހީދުވެފައިވޭ.

ސްވިޑްން، ހޮލެންޑް އަދި ޑެންމާކުގައި ކީރިތި ޤުރުއާނަށް އިހާނާތްތެރިކޮށް ހިތުމާ، މުޞްޙަފް އެންދުމުގެ ޙައްދު ފަހަނައަޅާފައިވާ ޢަމަލުތަކެއް މިދިޔަ ޖެނުއަރީމަހު ހިންގުމާއި ގުޅިގެން އެކަމާއި ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލައި އިންޑޮނީޝިއާގައި ކުރިއަށް ދިޔަ މުޒާހަރާއެއްގެ ތެރެއިން. ޔޫރަޕްގެ 3 ޤައުމެއްގައި މުސްލިމުންގެ މުޤައްދަސްފޮތާއިމެދު ހިންގި ކުޑައިމީސް މި ޢަމަލުތައް މުޅި ދުނިޔެއިން ދަނީ ކުށްވެރިކުރަމުން. އަދި އެ 3 ޤައުމުގެ އުފެއްދުންތައް ބޮއިކޮޓްކޮށް އިޤްތިޞާދީ ފިއްތުން ކުރިމަތިކުރުމުގެ ރޫޙެއް އިސްލާމީ އުންމަތުގައި ވަނީ އުފެދިފައި. އިސްލާމް ދީނުގެ އިޙްތިރާމް ގެއްލޭގޮތަށް ދުޝްމަނުން ހިންގާ މިފަދަ ކޮންމެ ޢަމަލެއް އާޚިރުގައި ނިމިދަނީ އެކަން ކުރުމުގައި ބައިވެރިވި އެންމެން އެކަހެރިވެ، ނިކަމެތިވެ، ބޭޒާރުވެގެން.

ޢިރާޤުގެ ބަޣްދާދުގައި ހުންނަ މުސްލިމުންގެ ތާރީޚީ ޢިލްމީ ބިނާއެއްކަމުގައިވާ 'ބައިތުލް ޙިކްމާ' ގެ ގޯތިތެރެއާ، އެ ބިނާގެ ބައެއް ބައިތަކުގެ މަލަމަތި ދުރުން ފެންނަ ގޮތް: ޢައްބާސީ ދައުލަތުގެ މަޝްހޫރު ޚަލީފާ ހާރޫނުއްރަޝީދު އިސްލާމީ ޙަޟާރަތުގެ ރަންޒަމާނުގައި ކުރެއްވި މި އަގުހުރި ބިނާއަށް މިހާރު 1200 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަދުވަސް ވެއްޖެ. މިއީ ދުނިޔޭގައި މިހާރު ހުރި އެންމެ ދުވަސްވީ އެއް ލައިބްރަރީ. މިއީ ޒަމާންވީ ޢިލްމީ ފޮތްތަކާ، ސައިންސްގެ އެވޭލާ ހޯދުންތަކުގެ އެންމެ ބިޔަ އެއް ޚަޒާނާ. މި މުއްސަނދި ލައިބްރަރީއަކީ އަދި ޤަދީމީ ފަތްފުށްތަކުގެ ކޮށާރަކީ، އިސްލާމީ ޢިލްމުވެރީން އިންްސާނިއްޔަތަށް ކޮށްދެއްވި އަގުހުރި ޢިލްމީ ޚިދުމަތުގެ އަލިގަދަ ރަމްޒެއް.

ކްރޮއޭޝިއާގެ ރިޖެކާ މިސްކިތް: 2013 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި 4 ވަނަ ދުވަހު ހުޅުވި މި މިސްކިތަކީ، ކްރޮއޭޝިއާގެ އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ނަމުން މަޝްހޫރު މިސްކިތް. ކްރޮއޭޝިއާގެ 3 ވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު އަދި އެންމެ ވިޔަފާރީގެ ކާރުބާރު ބޮޑު އެއް ސިޓީ ކަމުގައިވާ ރިޖެކާ ގެ މި މިސްކިތަކީ ޔޫރަޕްގައި މިހާރު ހުރި އެންމެ ރީތި އެއް މިސްކިތް. ޒަމާނީ ފަރުމާއަކަށް ބިނާކުރި މި މިސްކިތުގެ ބޮޑުމިނުގައި 5921 އަކަމީޓަރު ހުރޭ. ކްރޮއޭޝިއާގައި 57000 އަށް ވުރެ ގިނަ މުސްލިމުން ދިރިއުޅޭ. އެއީ އެ ޤައުމުގެ އާބާދީގެ 1.3%. މުސްލިމުންގެ ބައިމަދު ނަމަވެސް އެ ޤައުމަކީ މުސްލިމުންގެ އާބާދީ ހަލުވިކަމާއެކު މިހާރު އިތުރުވަމުން އަންނަ ޤައުމެއް.

ޤަޠަރުގައި މިހާރު ކުރިއަށްދާ ވޯލްޑްކަޕް 2022 ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގައި މޮރޮކޯ (މަޣްރިބްކަރަ) ޓީމުގައި ހިމެނޭ ކުޅުންތެރިއެއް ކަމަށްވާ ޒަކަރިއްޔާ އަބޫޚުލާލްއަކީ ނަމޫނާ ކުޅުންތެރިއެއް. ޒަކަރިއްޔާ އަބޫޚުލާލް ދަނީ ޤުރުއާން ހިތުދަސްކޮށް މުރާޖަޢާކުރަމުން. އަދި މިސްކިތުގައި އިމާމުވެ ނަމާދުކުރުމާ ހުކުރު ޖަމާޢަތުގެ އިމާމެއްގެ ގޮތުގައި ޚުޠުބާ ކިޔުމަކީވެސް 22 އަހަރުގެ މި ކުޅުންތެރިޔާގެ ކިބައިން ފާހަގަކުރެވޭ މުހިންމު ކަންތައްތަކެއް. މިއީ އިސްލާމްދީނަށް ޙުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތައި ދީނީ ކަންކަމުގައި ކުރިއަރަން މަސައްކަތްކުރަމުން ކުޅިވަރުކުޅުން ފަދަ ހުނަރެއްގައިވެސް މޮޅު ޒުވާނަކަށް ވެވިދާނެކަމުގެ ރީތި މިސާލެއް.

ތުރުކީވިލާތުގެ އާޒިންޖަން ގައި މިދިޔަ ހަފުތާގައި ބޭއްވި ޤުރުއާން ހިތުދަސްކުރި ދަރިވަރުންނަށް ޝަރަފްދިނުމުގެ ޙަފްލާއެއްގެ ތެރެއިން. މިއީ ޤުރުއާން ހިތުދަސްކުރުމުގެ ޝަރަފާއި އިނާމު އެ ޙަފްލާގައި ލިބުނު 160 ދަރިވަރުންގެ ތެރެއިން ބައެއް ދަރިވަރުން.

ޤަތަރުގައި މިހާރު ކުރިއަށްދާ ވޯލްޑްކަޕް ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގައި ނޮވެމްބަރު 27 ވަނަ ދުވަހު މޮރޮކޯއާއި ބެލްޖިއަމް ބައްދަލުކުރި މެޗް ފެށުމުގެ ކުރީން މޮރޮކޯގެ ސަޕޯޓަރުން ޤަޠަރުގެ އައްޘުމާމާ ސްޓޭޑިއަމްގެ ބޭރުގައި ޖަމާޢަތުގައި ޢަސްރު ނަމާދުކުރަނީ. މުސްލިމުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ރިވެތި އާދަކާދަތަކާ އިސްލާމީ އުޞޫލުތަކުގެ ހަރުދަނާކަން މި މުބާރާތުގެ އެކި ކަންކަމުގެ ތެރެއިން މުޅި ދުނިޔެއަށް ދަނީ ހާމަވަމުން

އިސްލާމީ އަގުހުރި ތަރިކަތަކުގެ ތެރެއިން މިޞްރުގެ މަސްޖިދު އަޙްމަދު ބިން ޠޫލޫން އަކީ 1000 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސްވެފައިވާ މިސްކިތެއް. މި މިސްކިތް ބިނާކުރަން ފެށީ، މީލާދީން 877 ވަނަ އަހަރު. ބިނާކޮށް ނިމުނީ މީލާދީން 879 ގައި. 25200 އަކަމީޓަރުގެ ސަރަޙައްދެއްގައި ބިނާކޮށްފައިވާ މި މިސްކިތުގައި 138 މީޓަރު އުސްމިން ހުރޭ. މިސްކިތް ބިނާކުރަން އެ ޒަމާނުގައި 120000 ދީނާރު ހޭދަކޮށްފައިވޭ. 1142 އަހަރުވީ މި މިސްކިތަކީ މުސްލިމުންގެ ފަންނުވެރިކަމާ އިސްލާމީ ޙަޟާރަތުގެ ވަރުގަދަކަން ދައްކުވައިދޭ މުހިންމު ތާރީޚީ ރަމްޒެއް.

މައްކާގެ ހަރަމްފުޅު ސަރަޙައްދުން ތަފާތު މަންޒަރެއް : ފެންފުޅިއެއްގެ މަތިގަނޑަށް އަޅާފައިވާ ޒަމްޒަމްފެން ފޮދެއް ބުއިމުގައި މަސްކާށިދޫންޏެއް. ޙަރަމްފުޅުގެ ސަރަޙައްދަކީ ގިނަ ޢަދަދެއްގެ އޮޅު ޖަނަވާރާ ދޫނިސޫފާސޫތްޕަށް އަމާންކަމާއެކު ވަގުތު ހޭދަކުރަމުންދާ ހިތްގައިމު ސަރަޙައްދެއް. މިފަދަ މަންޒަރުތަކުން އިސްލާމްދީން ގެނަސްދޭ އޯގާތެރިކަމާ އިޙްސާންތެރިކަމާ މަސަލަސްކަން ހިތްތަކަށް ތަޞައްވުރުކޮށްދޭ.

ދުނިޔޭގައި ހުރި ކީރިތި ޤުރުއާނަށް ޚާއްޞަ އެންމެ ބޮޑު ޗާޕްޚާނާ، މަދީނާގެ "މުޖައްމަޢު އަލްމަލިކް ފަހްދު ލި ޠަބާޢަތިލް މުޞްޙަފިއްޝަރީފް" ގެ އެތެރޭގައި އެތައް ހާސް ޤުރުއާން މުޞްޙަފެއް ޗާޕުކޮށްނިމި ބަހަން ތައްޔާރުވެފައި : 38 އަހަރުވީ މި ޗާޕްޚާނާގައި މިހާރު އެކި ސައިޒުގެ ޤުރުއާން ޚަތިމާ، އެކި ބަސްބަހުން އެކުލަވާލާފައިވާ ޤުރުއާން ތަރުޖަމާއާ ތަފްސީރު ފޮތްތަކުގެ ތަފާތު 365 އުފެއްދުމެއް ޗާޕްކުރަމުން ގެންދޭ. 38 އަހަރުގެތެރޭ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ 350 މިލިއަން މުޞްޙަފް ޗާޕްކޮށް އިސްލާމީ ޤައުމުތަކަށް ފޯރުކޮށްދީފި.